Ngày 17/11 hàng năm được Tổ chức phi lợi nhuận European Foundation for the Care of Newborn Infants (EFCNI) và các tổ chức cha mẹ châu Âu lựa chọn là Ngày Thế giới vì trẻ sinh non nhằm nâng cao nhận thức và kêu gọi hành động toàn cầu đối với vấn đề sinh non.

Tại Việt Nam, theo số liệu báo cáo, tỷ lệ trẻ đẻ non và nhẹ cân chiếm khoảng 19% trong mô hình bệnh tật của trẻ sơ sinh, và là nguyên nhân của khoảng 25% số ca tử vong sơ sinh. Điều đó cho thấy việc chăm sóc, điều trị và hỗ trợ trẻ sinh non có vai trò vô cùng quan trọng trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe trẻ em.

Đến nay, hơn 100 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã tích cực hưởng ứng Ngày Thế giới vì Trẻ em sinh non với nhiều hoạt động, sự kiện và cam kết hành động nhằm cải thiện công tác hỗ trợ trẻ sinh non và gia đình của các em. Năm 2025, chủ đề được lựa chọn là: “Khởi đầu vững chắc, tương lai tươi sáng cho trẻ sinh non”. Chủ đề năm nay nhấn mạnh tầm quan trọng của chăm sóc sức khỏe toàn diện, cả thể chất và tinh thần cho trẻ sinh non, cha mẹ và người chăm sóc, đặc biệt trong bối cảnh nhiều biến động như thiên tai, dịch bệnh hay khủng hoảng xã hội. Một khởi đầu vững chắc không chỉ là sự chăm sóc y tế kịp thời mà còn là sự đồng hành, sẻ chia và hỗ trợ tinh thần từ gia đình, cộng đồng và đội ngũ y tế.

Trẻ sinh non là gì?

Trẻ sinh non là trẻ được sinh ra trước tuần thứ 37 của thai kỳ. Những trẻ này thường có cân nặng thấp và có nguy cơ cao gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, vì các cơ quan như phổi, não, gan chưa phát triển đầy đủ. Mức độ nguy hiểm của sinh non phụ thuộc vào tuổi thai khi sinh, trẻ sinh càng sớm (ít tuần tuổi) thì nguy cơ biến chứng càng cao.

Phân loại:

• Sinh cực non: Sinh trước tuần thứ 28.
• Sinh rất non: Từ tuần 28 đến tuần 31.
• Sinh non vừa: Từ tuần 32 đến tuần 33.
• Sinh non muộn: Từ tuần 34 đến trước tuần thứ 37.

Nguyên nhân: 30% không rõ nguyên nhân

Do mẹ:

– Cao HA, Nhiễm trùng vùng bụng, nhiễm trùng huyết, bệnh lý tim phổi thận, nội tiết, tự miễn, bệnh lý tại tử cung

– Tiền căn sinh non, sẩy thai, phá thai, thai lưu

– Kinh tế xã hội thấp: làm việc quá sức, thiếu dinh dưỡng, thiếu máu…..

– Tuổi mẹ: < 18 hay > 40

– Mẹ: Hút thuốc hay nghiện rượu

Do rau: Rau tiền đạo, rau bong non, thiểu năng rau

Do thai: Vỡ ối non, thai dị dạng hay bệnh lý, đa thai, đa ối, viêm màng ối

Đặc điểm hình thể bên ngoài:

– Da mỏng đỏ

– Sụn vành tai mềm, chưa đàn hồi

– Mầm vú chưa rõ, chưa có quầng vú.

– Nếp nhăn lòng bàn chân chưa đầy đủ.

– Bộ phận sinh dục ngoài chưa hoàn chỉnh.

– Trương lực cơ giảm.

Các vấn đề sức khỏe có thể gặp phải:

Hô hấp: 

Khó khăn trong việc duy trì nhịp thở ổn định (chậm nhịp tim, ngừng thở), nguy cơ viêm phổi, loạn sản phổi.

Nhiễm trùng: 

Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng huyết.

Vàng da: 

Chức năng gan chưa phát triển, dễ bị vàng da nặng và kéo dài.

Hạ đường huyết và các vấn đề tiêu hóa: 

Dự trữ đường ít, dạ dày nhỏ và thiếu men tiêu hóa làm trẻ dễ bị nôn ói, chướng bụng.

Xuất huyết: 

Mạch máu mỏng manh và thiếu yếu tố đông máu dễ dẫn đến xuất huyết.

Thần kinh vận động:

Tăng nguy cơ chậm phát triển tinh thần vận động, bại não.

Thị lực: 

Có thể gặp các vấn đề về mắt như bệnh võng mạc trẻ đẻ non (ROP) dẫn đến suy giảm thị lực.

Chăm sóc tiền sản đầy đủ

– Mẹ: Chế độ dinh dưỡng tốt, không uống rượu, hút thuốc, làm việc nhẹ nhàng, tránh stress.

– Điều trị các bệnh lý của mẹ nếu có: nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm âm đạo và cổ tử cung, cao huyết áp , hở eo tử cung…

– Thai phụ có nguy cơ cao sinh non cần được chăm sóc đặc biệt: theo dõi, thăm khám hàng tuần để điều trị kịp thời.

– Liệu pháp Corticoid cho mẹ để hạn chế bệnh màng trong ở trẻ sinh non

– Giảm thiểu các biến chứng, di chứng cho trẻ sinh non bằng việc điều trị tích cực ngay sau sinh và theo dõi phục hồi chức năng lâu dài.

Cùng chung tay vì một khởi đầu tốt đẹp cho những em bé sinh non!

“Khởi đầu vững chắc, tương lai tươi sáng cho trẻ sinh non”

Trang: TTGDSK Trung tâm Y tế Khu vực Ninh Sơn